Oświetlenie LED to popularny trend w projektowaniu oświetlenia, dlatego tym poradniku opowiemy Ci wszystko o tym rozwiązaniu. Dowiesz się, dlaczego żarówki LED są bardziej ekonomiczne, wygodne i trwałe niż inne opcje źródeł światła.
Polecamy podobny wpis: Czym jest oświetlenie LED i jak działa technologia LEDowa?
Oświetlenie LED – co to?
Oświetlenie diodowe to metoda dostarczania światła sztucznego za pomocą energooszczędnych żarówek LED. Choć technologia stała się powszechna stosunkowo niedawno, to już zdążyła zyskać ogromne uznanie wśród projektantów wnętrz.
Za pomocą LEDów można z łatwością zrealizować dowolne scenariusze świetlne. Nie tylko atrakcyjnie prezentują się we wnętrzu, ale też tworzą doskonałą kompozycję z systemem inteligentnego domu. Z powodzeniem możesz wykorzystać żarówki LED do konwencjonalnych opraw oświetleniowych lub zaopatrzyć się w dedykowane urządzenia LED. Jednak przed wyborem konkretnych produktów warto zapoznać się z dokładnym działaniem. Wszystko postaramy się wyjaśnić w dalszej części tego poradnika.
Budowa i zasada działania diod LED
Żarówka LED, czyli dioda elektroluminescencyjna, składa się z kilku podstawowych elementów:
- Obudowy z żywicy bezbarwnej (opcjonalnie z soczewką)
- Odbłyśnika,
- Chipa półprzewodnikowego,
- Bazy diody (nóżka -, nóżka)
- Kołnierza bazowego
- Elementu doprowadzającego zasilanie.
Żarówka LED to zaawansowany układ elektroniczny oparty na diodach LED. Jej konstrukcja umożliwia efektywne generowanie i kierowanie światłem przy niskim zużyciu energii.
Oświetlenie LED – zalety i wady
Aby podjąć świadomą decyzję, warto zapoznać się z zaletami oświetlenia LED. Najważniejsze z nich to:
- Długa żywotność – żarówki LED mogą działać bez zarzutu nawet do 50 000 godzin.
- Przyjazność dla środowiska i bezpieczeństwo – do produkcji żarówek nie stosuje się żadnych toksycznych składników.
- Oszczędne zużycie energii – diody zużywają znacznie mniej prądu niż inne żarówki, ale jednocześnie zapewniają optymalną intensywność oświetlenia.
- Wytrzymałość obudowy – żarówki LED nie pękają w przypadku przypadkowego upadku z małej wysokości.
- Doskonałe parametry strumienia świetlnego – średnia moc strumienia świetlnego wynosi 50-100 Lm na 1 W.
- Optymalne natężenie światła – diody LED zapewniają komfortowe oświetlenie podobne do światła słonecznego. Dla porównania: współczynnik oddawania barw naturalnych strumieni wynosi 100 jednostek, żarówek LED natomiast pomiędzy 80-85.
- Uniwersalność – żarówki LED nadają się do każdego pomieszczenia, także tych o dużej wilgotności. Urządzenia nie wymagają konserwacji ani dodatkowych środków ochronnych.
Warto też zaznaczyć, że żywotność urządzeń nie zależy od częstotliwości wyłączania i włączania, jak ma to miejsce w przypadku konwencjonalnych żarówek.
Wady żarówek LED są znacznie trudniejsze do zidentyfikowania. Na ich niekorzyść może przemawiać jedynie stosunkowo wysoki koszt początkowy. Wadę rekompensuje jednak zdecydowanie mniejsze zużycie energii elektrycznej, dlatego inwestycja szybko się zwraca.
Zastosowanie diod LED – przykłady
Żarówki LED ze względu na doskonałe parametry użytkowe nadają się do stosowania zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku. Przykładowe obszary zastosowania:
- Apartamenty,
- Biura,
- Handel,
- Przemysł,
- Drogi,
- Motoryzacja,
- Ogród itd.
Oświetlenie LED szczególnie często instaluje się w salonach kosmetycznych oraz fryzjerskich. Żarówki diodowe mogą występować w dowolnych konfiguracjach – na ścianach, suficie lub jako oświetlenie lustra. Świetnie sprawdzają się również jako oświetlanie elementów wyposażenia wnętrz – mebli, sufitów wielopoziomowych, wnęk, czy schodów.
Barwa emisji żarówek LED
Żarówki LED mogą mieć różne odcienie światła. Według normy PN-EN 12464-1 wygląda to następująco:
- Barwa ciepła – wartości poniżej 3300 K
- Barwa neutralna – 3300 K – 5300 K
- Barwa zimna – powyżej 5300 K
Im wyższa temperatura barwowa, tym jaśniejsze światło lampy. Warto zaznaczyć, że barwa zimna, o niebieskim odcieniu może okazać się złym rozwiązaniem w przypadku mieszkania. W większości pomieszczeń stosuje się barwę neutralną, natomiast do sypialni najlepiej wybrać barwę ciepłą.
Żywotność lampy LED
W zależności od rodzaju żarówki i jej producenta żywotność wynosi od 20 000 do 50 000 godzin pracy. Oznacza to, że wysokiej jakości źródło światła może wytrzymać ponad 5 lat przy codziennym użytkowaniu. Zwykle informacja o żywotności jest podana na opakowaniu, ale warto pamiętać, że niektórzy producenci często wykazują wyższe wartości. Tańsze żarówki zazwyczaj wytrzymują nieco krócej, niż deklaruje producent.
Nawet jeśli producent jest z nami szczery, warto wziąć pod uwagę czynniki zewnętrzne, które mogą mieć wpływ na żywotność. Wśród nich wyróżnia się skoki napięcia, niską jakość przewodów elektrycznych, czy mechaniczne uszkodzenie produktu.
Pamiętaj, że jeśli źródło światła LED znajduje się na zewnątrz, to w pewien sposób jest narażone na negatywny wpływ warunków atmosferycznych. Choć LEDy są zdecydowanie bardziej odporne na te czynniki, to wciąż ich żywotność będzie krótsza niż w przypadku żarówek zainstalowanych wewnątrz pomieszczeń.
Jak wydłużyć żywotność LEDów?
Nie da się z góry przewidzieć, jak długo będzie działać dana żarówka LED. Istnieją jednak sposoby na przedłużenie jej żywotności:
- Korzystanie ze ściemniacza. Do regulacji jasności światła służy ściemniacz, który tłumi prąd rozruchowy, będący główną przyczyną przedwczesnego przepalania się żarówki.
- Zorganizuj inteligentne oświetlenie. Automatyczne włączanie i wyłączanie żarówek na polecenie lub sygnał czujnika pozwoli uniknąć przedwczesnej awarii.
- Zainwestuj w wysoką jakość. Dobrze zaprojektowane urządzenie jest istotnym czynnikiem prawidłowego działania całego systemu oświetlenia.
Jeśli stosujesz taśmy LED, lepiej przykleić je na powierzchniach aluminiowych. Materiał pochłania bowiem część energii cieplnej, co zminimalizuje ryzyko przegrzania.
Oświetlenie LED vs. tradycyjne żarówki – jakie są różnice?
Omówiliśmy już cechy i zalety żarówek LED. Przejdźmy do porównania tych źródeł światła z innymi rozwiązaniami. Przyjrzymy się też różnicom w stosunku do żarówek fluorescencyjnych, halogenowych i żarowych.
- Żarówki halogenowe
Główną wadą takich żarówek jest generowanie wysokich temperatur, co prowadzi do szybkiego przegrzewania. Zasada działania oświetlenia LED znacząco różni się od żarówek halogenowych, dlatego nie nagrzewają się tak mocno. Co więcej, żarówki halogenowe mogą pracować jedynie ok. 4000 godzin, czyli prawie 10 razy krócej niż LEDy.
- Świetlówki
Głównym elementem świetlówki jest rurka z luminoforem, która z czasem traci swoje właściwości. Warto zauważyć, że ma dość długą żywotność (ok. 20 000 godzin) w porównaniu do wcześniej wspomnianej żarówki halogenowej. Mimo to będzie działać ok. 2,5 razy mniej niż LEDy. Kolejnym argumentem przeciwko świetlówkom jest zmiana ich koloru, co sprawia, że z czasem tracą swoją jasność w wyniku wypalenia luminoforu.
- Żarówki tradycyjne
Główną różnicą między lampami żarowymi a produktami LED jest element świetlny – metalowa spirala, która po podgrzaniu zaczyna emitować strumienie światła. Żarówki te niestety przestają działać już po ok. 1000 godzinach pracy. Coraz częściej rezygnuje się z tradycyjnych żarówek ze względu na duże zużycie energii.
Taśma LED – charakterystyka
Oprócz opraw z żarówkami LED, do organizacji oświetlenia można zastosować taśmy LED. Są to elastyczne płytki z małymi diodami umieszczonymi szeregowo. Mogą emitować zarówno wielokolorowe, jak i monochromatyczne światło. Rodzaje taśm LED:
- RGB – system łączący odcienie niebieskiego, zielonego i czerwonego.
- RGBW – taśma, w której oprócz trzech głównych odcieni występuje chłodna biel. Dodatkowa dioda pozwala na poszerzenie oferowanego spektrum barw.
- RGBWW – taśma, w której oprócz wszystkich wymienionych powyżej odcieni dodawana jest ciepła biel.
Zobacz też: Jak zamontować taśmy LED? 5 sposobów montażu i przydatne wskazówki
Taśma LED, czy żarówka LED – co lepsze?
Porównywanie żarówek i taśm LED nie jest do końca możliwe, ponieważ oba produkty pełnią nieco inne funkcje. Przede wszystkim, taśmy nie są przeznaczone do oświetlenia głównego, a jedynie punktowego lub dekoracyjnego. Różnią się też mocą, sposobem rozmieszczenia oraz żywotnością.
Wybór jest więc prosty – jeśli chcesz stworzyć tradycyjne oświetlenie, wybierz żarówkę LED, natomiast do tworzenia oświetlenia punktowego (np. listwy, schody, meble), najlepszym wyborem będzie prosta w montażu taśma LED.
Jak dobrać żarówkę LED? Przydatne wskazówki
Przy wyborze żarówki LED zalecamy zwrócić uwagę na:
- Moc – wybierz żarówkę LED o mocy odpowiedniej dla danego zastosowania. Moc jest zazwyczaj podawana w watach (W). Upewnij się, że nowa żarówka ma podobną moc, jak poprzednia.
- Temperatura barwowa – wybierz temperaturę barwową, która odpowiada Twoim preferencjom. Możesz znaleźć informacje na opakowaniu lub w specyfikacji produktu. Zazwyczaj mierzy się ją w kelwinach (K). Niższe wartości (np. 2700K) oznaczają ciepłe światło, podobne do tradycyjnych żarówek, podczas gdy wyższe wartości (np. 5000K) oznaczają zimniejsze, bielsze światło.
- Strumień świetlny – sprawdź, ile światła (lumenów) emituje żarówka LED. W przypadku tradycyjnych żarówek 60W odpowiednia może być żarówka LED o strumieniu świetlnym około 800 lm.
- Rodzaj gwintu – upewnij się, że żarówka ma odpowiedni rodzaj gwintu, aby pasowała do Twojej lampy lub oprawy.
- Kształt i wielkość – sprawdź, czy kształt i rozmiar żarówki są odpowiednie do Twojej oprawy.
- Kompatybilność z regulatorem światła – jeśli używasz żarówki LED z regulatorem światła, upewnij się, że żarówka jest kompatybilna z danym regulatorem.
Dekoracyjne oświetlenie LED – możliwe opcje
Jeśli chcesz stworzyć oświetlenie dekoracyjne przy pomocy LEDów, poniżej przedstawiamy kilka opcji:
1. Oświetlenie sufitowe
Istnieją dwie możliwości realizacji pomysłu – instalacja miniaturowych żarówek do zabudowy lub taśma LED umieszczona po obwodzie konstrukcji sufitu.
2. Oświetlenie podłogowe
Za pomocą wbudowanych lamp diodowych i pasków LED można ozdobić np. listwy przypodłogowe lub stopnie schodów. Kombinacje różnych urządzeń oświetleniowych pozwalają realizować wiele pomysłów i niemal nie mają ograniczeń aranżacyjnych.
4. Oświetlenie luster i obrazów
Możesz przykleić taśmę LED na obwodzie tylnej powierzchni obrazu lub lustra. W ten sposób łatwo uzyskać dyskretne, rozproszone oświetlenie, które pozwoli skupić wzrok na elementach dekoracyjnych.
Bardziej powszechną opcją jest użycie specjalnych lampek punktowych. Montowane są na górze lub na dole oprawy, by móc wyregulować strumień światła tak, aby padał pod określonym kątem.
5. Oświetlenie ścienne
Na ścianach świetnie prezentują się lampy emitujące strumień świetlny skierowany w dół. Rozproszone promienie światła podkreślą przedmioty dekoracyjne i oryginalne wykończenia. Jeśli ściana jest długa, wystarczą trzy lub cztery żarówki.
Interesuje Cię kupno LEDów w cenie hurtowej? Zapoznaj się z ofertą naszej hurtowni technicznej!
Czy lampy LED są opłacalne? Porozmawiajmy o oszczędnościach
Korzystanie z oświetlenia LED to świetny sposób na oszczędzanie energii. Średnio napięcie robocze diody LED waha się od 2 do 4 V, a wskaźnik zużycia energii nie przekracza 1 W. W tym przypadku strumień świetlny urządzeń wynosi około 80 lm/W.
Dla porównania zwykłe żarówki emitują zaledwie 10 lm/W, a świetlówki 60 lm/W. Jednocześnie zużywają znacznie więcej energii. Okazuje się również, że przy minimalnym zużyciu energii strumień świetlny lamp LED jest znacznie jaśniejszy niż w przypadku lamp żarowych i urządzeń fluorescencyjnych.
Jeśli weźmiesz pod uwagę fakt, że LEDy charakteryzują się dłuższą żywotnością, łatwo wysnuć wniosek, że są o wiele korzystniejszym rozwiązaniem niż tradycyjne żarówki.